Op je smartphone of pc zien of het rond de winkel waar je naartoe wilt druk is of niet. Het is essentiële informatie in tijden van het coronavirus. Rotterdam kwam als eerste stad in Nederland met een online druktemeter. Hoe werkt die en wat zijn de ervaringen?

Nederland mag zich opmaken voor een lange coronawinter, meldt het RIVM . Dat betekent dat alles moet worden ingezet om de economie draaiende te houden. Technologie kan helpen. Een van de tools is mensen inzicht geven in de drukte in de stad. Waar kun je met een gerust gemoed naartoe gaan, welke plaatsen zijn wellicht beter even te mijden?

Rotterdam loopt hierin voorop. Het was de eerste gemeente die met een eigen ‘real time’ druktemeter kwam; SpotRotterdam. Dat is een knap staaltje van daadkracht, in twee maanden was de testversie van de tool gereed. Van concept tot conceptie, zoals Mark van der Net, head of innovation van Total Design, het omschrijft.

Het bureau was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de tool. We vroegen hem en projectleider Frank Vieveen, die het team leidt dat verantwoordelijk is voor slimme, digitale toepassingen in de gemeente Rotterdam, naar de werking van de druktemeter, de keuzes en ervaringen.

Waarom zijn jullie in Rotterdam met de ontwikkeling van de druktemeter begonnen?

Frank Vieveen: ‘Dit is een van de tools voor het programma Sterker Door, waaronder tientalleninitiatieven vallen om de bedrijvigheid in Rotterdam omhoog te krijgen. We wilden mensen informatie verschaffen over de drukte in de stad, zodat ze kunnen besluiten om wel of niet naar een bepaalde plek te gaan of om een ander deel van de stad te bezoeken waar het rustiger is. De informatie is actueel, en wordt iedere 15 minuten ververst. We focussen ons daarbij op de buitenruimtes. Dat kunnen parken zijn, speeltuintjes, of winkelcentra.’

Is er onderzoek gedaan of mensen behoefte aan die informatie over drukte hebben?

Vieveen: ‘Nee, niet in die zin dat we dat breed hebben onderzocht. Wat we wel hebben gedaan is het conceptontwerp laten toetsen door mensen uit kwetsbare groepen, bijvoorbeeld met een lichte verstandelijke of visuele beperking. Zij gaven aan dat het ze zou helpen om op een veilige manier de stad in te kunnen gaan.’

Jullie zijn een kleine twee maand aan het testen. Wat zijn tot nu de resultaten?

Vieveen: ‘De testversie is nu in augustus live gegaan. In deze periode hebben 20.000 gebruikers SpotRotterdam gebruikt. Op basis van de feedback hebben we zaken nog aangepast en kunnen we de druktemeter verder ontwikkelen. Zo zijn er nieuwe functionaliteiten toegevoegd zoals het opslaan van favoriete locaties en kunnen gebruikers push-notificaties ontvangen.’

Hoe werkt het systeem precies?

Mark van der Net: ‘We maken gebruik van Resono, een provider van data die deze aggregeert uit weerapplicaties. Mensen kunnen op basis van hun positie zien wat het weer het op die plek wordt. Resono kan daaruit opmaken hoeveel mensen er ongeveer in een gebied moeten zijn. Dat zijn niet de precieze, absolute aantallen, die zijn ook niet interessant voor ons. Het gaat om het inzicht of het in een park of winkelcentrum drukker of minder druk is dan normaal.’

Er zijn voldoende data beschikbaar om inzicht te krijgen

Vieveen: ‘Ja, en we hebben daarnaast ook nog een team van mensen die ter plekke observaties doen om te kijken of onze objectieve data ook kloppen. Ook zit er een functie in de online tool waarmee mensen kunnen aangeven of de verwachting van drukte overeenkomt met wat zij op die plaats meemaken.’

Om welke weerapplicatie gaat het?

Van der Net: ‘Dat willen ze liever niet naar buiten brengen.’ 

Maar ze waarborgen de privacy van mensen?

Van der Net: ‘Zeker, het is volkomen gdpr-proof, de privacy kunnen we garanderen. Dat is echt onze hoogste waarde. De applicatie verzamelt geen data van mensen en verwerkt ook geen persoonsgegevens.’

Mensen krijgen inzicht in de drukte via kleuren. Hoe werkt dat: rood voor ‘niet gaan’, lichtgroen voor ‘je kunt wel gaan’?

‘Niet helemaal, we geven geen adviezen. Dat is een essentieel uitgangspunt. Mensen krijgen de informatie, maar het is aan hen om te bepalen: hé, ik vind het daar te druk en ga ergens anders heen of om juist wel te gaan. Dat beïnvloeden we niet.’

Hoe fijnmazig willen jullie informeren? Stel, iemand wil naar de bakker, een Jumbo of Albert Heijn, heeft hij of zij dan iets aan SpotRotterdam?

Vieveen: ‘Wel om te kijken of het in het betreffende winkelcentrum druk is, niet om te weten hoe druk het in die winkel is.’

Van der Net: ‘Hoewel die winkels wel de ingang kunnen zijn voor de gebruiker. Neem het Zuidplein en de Albert Heijn daar; je kunt vragen hoe druk het bij de supermarkt is. Vervolgens krijg je dan de gegevens van de openbare ruimte die aan die Albert Heijn grenst.’

Is er ook inzicht te geven in drukte onderweg?

Vieveen: ‘De gegevens van de RET zitten er nog niet in, maar we zijn wel met elkaar in gesprek of het mogelijk is om het openbaar vervoer toe te voegen. Het bewegen door de stad is inderdaad een belangrijk aspect.’

Hoe monitoren jullie de gegevens die binnenkomen?

Van der Net: ‘We hebben daarvoor een dashboard ontwikkeld voor intern gebruik. Dat gaan we binnenkort gebruiken. Dit geeft met allerlei analyses inzicht in de druktedynamiek.’

Ik neem aan dat de gemeente zelf ook al veel informatie verzamelt die ze kan delen, bijvoorbeeld van webcams in openbare ruimte.

Vieveen: ‘Ja, dat klopt. We hebben veel camera’s in Rotterdam die op de nodige afstand staan om privacy te waarborgen. Die kunnen wellicht ook aan de druktemeter gekoppeld worden, zodat mensen zelf zien hoe het met de drukte is. Dat soort informatie is ook beleidsmatig interessant voor ons. We kunnen kijken of maatregelen om drukte te verplaatsen of te verspreiden werken. Het zou een soort portal kunnen zijn voor interactie met ondernemers en inwoners. Dat is enorm complex allemaal, maar het afwegen waard.’

DRUKTEMETERS ANDERE GEBIEDEN